Mục lục
Uốn ván là một bệnh lý phổ biến, xuất hiện ở mọi nơi và mọi lứa tuổi, là bệnh nhiễm trùng cấp tính do một loại vi khuẩn có tên Clostridium tetani gây ra bởi độc tố của chúng. Uốn ván có thể mắc phải ở bất cứ thời gian nào trong năm, có khả năng gây tử vong. Vậy uốn ván có điều trị được không? Và phòng ngừa uốn ván bằng cách nào?
Bệnh uốn ván có nguy hiểm không ?
Uốn ván là một bệnh lý nhiễm trùng cấp tính, xuất hiện ở nhiều nơi, nhiều thời điểm trong năm và ở mọi lứa tuổi, có thể dẫn đến tử vong do co cứng các cơ đặc biệt là cơ hô hấp. Tuy nhiên, đây không phải là bệnh khó phòng ngừa và không có phương hướng điều trị. Do đó, để bảo đảm an toàn sức khoẻ bản thân và gia đình, trước tiên mỗi người cần có ý thức tiêm ngừa khi mang thai và sau khi sinh cho trẻ. Bên cạnh đó, cũng chú ý hướng xử trí đúng khi có các yếu tố nguy cơ nghi ngờ nhiễm uốn ván.
Bệnh uốn ván có chữa được không?
Uốn ván là bệnh mà bất cứ ai chưa tiêm phòng đều có thể mắc phải. Do vi khuẩn uốn ván có mặt ở khắp nơi trong môi trường, nhất là những nơi như cống rãnh, đất cát, phân của gia súc gia cầm, hoặc những dụng cụ dùng để phẫu thuật nhưng chưa được tiệt trùng kỹ càng.
Mặc dù uốn ván không phải là bệnh lây từ người sang người, tuy nhiên vi khuẩn uốn ván rất dễ xâm nhập vào cơ thể thông qua những vết thương hở hay vết trầy xước. Từ đó phát triển thành ổ nhiễm trùng và trở thành bệnh uốn ván.
Nhiều người thắc mắc rằng bệnh uốn ván có chữa được không? Nếu như bạn chủ động tiêm phòng đầy đủ trước đó thì vi khuẩn uốn ván không thể tấn công cơ thể bạn. Ngoài ra, ngay khi bị thương, bạn lập tức khử trùng vết thương và băng bó thì nguy cơ uốn ván rất thấp. Việc chữa trị bệnh uốn ván sẽ dễ dàng nếu như bạn sớm đến gặp bác sĩ ngay khi những dấu hiệu đầu tiên của bệnh uốn ván xuất hiện.
Bệnh uốn ván có chữa được không? Bệnh uốn ván chỉ khó chữa do những biến chứng phức tạp của bệnh như:
- Cơ bị co thắt.
- Khi bị co giật, bệnh nhân bị suy hô hấp dẫn đến tím tái, mồ hôi toát ra, người bị uốn cong lên xuống hoặc sang một bên. Điều này dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm khác như cơ bị đứt hay rách, xương bị gãy, họng bị co thắt, thanh quản và cơ hoành bị cứng, người bệnh có thể bị ngạt và tử vong.
- Ngoài ra, những biến chứng khác có thể nguy hiểm đến bệnh nhân như: suy hô hấp, nhiễm trùng phế quản, viêm phổi và các bệnh về phổi, hôn mê, rối loạn nhịp tim, thần kinh sọ bị liệt và nhiều biến chứng nhiễm trùng nguy hiểm khác.
Bệnh uốn ván có chữa được không? Nói tóm lại, bệnh chỉ dễ dàng chữa khỏi khi được điều trị ngay khi bệnh nhân chỉ vừa chớm bệnh, bệnh chưa có dấu hiệu rõ rệt, nói cách khác là bệnh chỉ dễ điều trị khi vi khuẩn uốn ván chưa kịp phát triển. Việc để kéo dài bệnh chỉ khiến tình trạng bệnh thêm tệ hại do nhiều biến chứng của bệnh gây ra.
Vậy là bạn vừa được giải đáp thắc mắc bệnh uốn ván có chữa được không? Tuy nhiên phòng bệnh hơn chữa bệnh, việc tìm hiểu về bệnh cũng như phòng ngừa bệnh từ trước sẽ giúp bảo vệ bạn và gia đình tốt hơn trước căn bệnh này.
Nguyên nhân của uốn ván
Clostridium tetani – trực khuẩn, gram dương, yếm khí. Đây là tác nhân gây nên bệnh uốn ván. Chúng có khả năng gây bệnh sau 5 năm tồn tại trong đất vì chúng có khả năng tạo nha bào và nha bào uốn ván rất bền vững. Các dung dịch sát khuẩn như formalin, phenol có khả năng diệt nha bào của vi khuẩn uốn ván sau 8-10 tiếng.
Với những vết thương bị nhiễm trùng hoặc vết thương hở kết hợp với điều kiện thích hợp, nha bào của vi khuẩn uốn ván sẽ sinh sôi, phát triển và bắt đầu gây bệnh. Các bào tử của vi khuẩn uốn ván xâm nhập qua da, phát triển và tiết ra ngoại độc tố bám vào các đuôi sợi thần kinh, từ đó các tín hiệu hoá học từ não và tuỷ sống đến cơ bị ngăn chặn khi chất độc lan dần đến tuỷ sống và não bộ – cơ quan điều khiển cơ thể. Bệnh nhân có thể dẫn đến tử vong do cơ bị co giật nặng.
Đối với trẻ sơ sinh, uốn ván thường do quá trình cắt và chăm sóc dây rốn trẻ không đảm bảo, bào tử vi khuẩn xâm nhập qua dây rốn và gây bệnh
Vi khuẩn uốn ván sống ở đâu?
Chủng vi khuẩn uốn ván tồn tại được khá lâu trong môi trường bên ngoài và có mặt ở mọi nơi, đặc biệt là các ổ chứa như:
- Ruột của súc vật hoặc kể cả ở người: Vi khuẩn cư trú ở đây và bình thường không gây bệnh cho đối tượng mang nó
- Đất và các đồ vật bị nhiễm phân súc vật hặc phân người
Những dấu hiệu và triệu chứng của uốn ván
Đối với những ca uốn ván thông thường: Co cứng cơ nhai và một số cơ ở mặt khiến bệnh nhân xuất hiện nét mặt “cười nhăn”. Bên cạnh đó, cơ gáy, cơ lưng, cơ bụng, cơ hô hấp cũng bị co cứng hoặc trong một số trường hợp bị co cứng vùng tổn thương hay còn gọi là co cứng cục bộ, có tiên lượng tốt hơn và tỉ lệ tử vong thấp.
Do các cơ không có khả năng co giãn như ban đầu nên tư thế bệnh nhân cũng xuất hiện những bất thường, tuỳ vào nhóm cơ co cứng chiếm ưu thế mà bệnh nhân sẽ có tư thế và triệu chứng đặc trưng (Tư thế ưỡn cong người hoặc phẳng như tấm ván hay cơ hô hấp bị ảnh hưởng gây khó thở,…).
Đối với trường hợp trẻ sơ sinh: Bệnh thường xuất hiện từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 28 sau sinh, trẻ sẽ xuất hiện dấu hiệu cứng hàm, co cứng toàn thân khiến trẻ không bú được
Bên cạnh đó, việc cứng cơ mạnh, đột ngột và kéo dài dẫn đến một số hậu quả nghiêm trọng như: đau cơ, rách cơ, gãy xương hoặc xuất hiện các triệu chứng khác như sốt, nhức đầu, khó chịu, bồn chồn và các dấu hiệu bí tiểu, nóng rát khi đi tiểu.
Nguy cơ mắc phải và đường lây truyền ?
Các yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc bệnh uốn ván:
- Những người suy giảm miễn dịch, thiếu miễn dịch do chưa tiêm ngừa uốn ván
- Mô bị tổn thương
- Sự xuất hiện của vi khuẩn gây nhiễm bệnh khác
- Xuất hiện sưng tấy quanh vết thương
- Vết thương đau buốt do bào tử
Xử trí nếu dẫm phải vật bẩn có thể gây uốn ván
Trong dân gian, người ta thường cho rằng dẫm đinh sắt gỉ sét thường gây ra uốn ván, tuy nhiên không phải chỉ mỗi đinh sắt có khả năng đó mà bất cứ vật nhiễm bẩn nào đi vào cơ thể chúng ta qua vết thương đều gây ra uốn ván. Do đó, cách xử trí nhanh nhất khi đẫm phải vật nhiễm bẩn là:
Nếu vết thương nông và nhỏ
- Làm sạch và sát khuẩn vết thương: ngâm vết thương vào nước ấm và xà phòng trong 15 phút. Nếu vết thương có chảy máu tức là đã loại bỏ được vi trùng, sau đó bôi thuốc đỏ
- Băng vết thương
Nếu vết thương sâu và rộng
Tránh để vật nhọn di chuyển hay đâm sâu hơn và di chuyển đến cơ sở y tế trong thời gian sớm nhất.
Chú ý: Không cố gắng để rút vật nhọn ra khỏi cơ thể
Điều trị bệnh uốn ván
Loại bỏ ngoại độc tố và ngăn chặn các cơn uốn ván là cách tốt nhất để điều trị có hiệu quả với bệnh uốn ván. Thông thường, bác sĩ sẽ dựa vào triệu chứng lâm sàng để chẩn đoán và điều trị, các xét nghiệm, cận lâm sàng ít có giá trị trong bệnh này.
Bác sĩ điều trị bệnh uốn ván cho bạn bằng cách điều trị những cơn co giật cơ, cũng như loại bỏ độc tố, giải độc.
- Khi bạn bị thương, bác sĩ sẽ rửa sạch vết thương và loại bỏ các mô chết, sau đó kháng khuẩn bằng kháng sinh.
- Để giải độc, bác sĩ sẽ tiêm cho bạn một loại thuốc kháng độc và miễn dịch với uốn ván là Globulin.
- Để kiểm soát những cơn co giật, bạn sẽ được bác sĩ cho dùng Diazepam hoặc thuốc an thần.
- Bạn cần có máy trợ thở nếu như có triệu chứng cứng hàm, cơ co giật, khó nuốt.
- Bạn cần chú ý nghiêm túc điều trị bệnh vì uốn ván có thể kéo dài đến 2 - 3 tháng. Và việc hồi phục hoàn toàn cần tới 4 tháng thì cơ thể mới khỏe mạnh lại.
Bệnh uốn ván có chữa được không? Câu trả lời là bệnh sẽ được điều trị và cơ thể bạn sẽ không bị ảnh hưởng gì nếu bạn nghiêm túc theo dõi cơ thể. Hơn nữa, nếu chủ động phòng ngừa bệnh thì uốn ván sẽ không còn là nỗi lo. Nhất là bà bầu và trẻ nhỏ cần được tiêm vắc xin ngừa uốn ván, việc nhiễm uốn ván ở những đối tượng này sẽ rất nguy hiểm. Đặc biệt là trẻ nhỏ, tỷ lệ tử vong vì uốn ván trong khoảng 20% - 40%.
Để có hướng điều trị hiệu quả tốt nhất, bệnh nhân nên được đưa đến các trung tâm y tế trong thời gian sớm nhất để được hướng dẫn và điều trị.
Phòng ngừa uốn ván
Tiêm vaccin ngừa uốn ván là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất. Nên chủ động phòng ngừa bằng cách tiêm ngừa uốn ván sơ sinh cho trẻ.
Liều tiêm ngừa:
Đối với phụ nữ có thai: tối thiểu 2 liều vaccin cách nhau ít nhất 1 tháng và lần 2 được tiêm ngừa trước khi sinh 1 tháng. Những lần có thai sau cần tiêm nhắc lại trước khi sinh khoảng 1 tháng.
Đối với trẻ sơ sinh: sẽ được tiêm ngừa vaccin uốn ván kết hợp với một số loại vaccin khác, như: ho gà, bạch hầu,…
Với các trường hợp vết thương bị nhiễm bẩn, chứa dị vật có nguy cơ bị nhiễm uốn ván, nếu:
- Vết thương nhẹ, có tiêm vaccin cách đây hơn 10 năm cần phải tiêm nhắc lại 1 liều.
- Vết thương nặng và trong vòng 5 năm gần đây chưa tiêm vaccin uốn ván thì cần tiêm nhắc lại 1 liều uốn ván trong ngày bị thương.
Trong trường hợp bạn không rõ bản thân đã tiêm phòng đầy đủ hay chưa thì những lời khuyên sau đây có thể có ích cho bạn.
- Khi bạn bị thương thì ngay lập tức rửa vết thương với nước sạch sau đó khử trùng vết thương.
- Vì bạn không rõ bản thân đã tiêm phòng vắc-xin hay chưa nên hãy đến gặp bác sĩ ngay khi gặp những vết thương nghiêm trọng.
- Không tự ý chữa trị ở nhà khi bản thân hoặc người xung quanh xuất hiện dấu hiệu co cơ, cứng miệng, co giật, mà nên đưa ngay đến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị.
- Chủ động phòng ngừa ngay từ ban đầu cho trẻ khi trẻ được sinh ra. Bên cạnh đó, mẹ bầu cũng cần theo dõi lịch tiêm phòng uốn ván để bảo vệ bản thân cũng như em bé trong bụng.